Arrivederci Fyra

Voor het eerst sinds lang, gaan we het in deze blog nog eens over één onderwerp hebben en u moet geen waarzegger zijn om het te raden. Het betreft hier uiteraard de Fyra, ook wel 'Failra' of 'Aldi-trein' of 'kruimeldief' of 'zuurstoktrein' of 'vuile k*ttrein' genoemd.
Update 3 juni
Dat er koppen gingen rollen omwille van de Fyra-zaak, was duidelijk. Vandaag, 3 juni, is de eerste man onthoofd: Bert Meerstadt, topman van de NS. De Nederlandse krant De Telegraaf maakte dit vandaag bekend. Volgens de krant zou de beslissing al langer genomen zijn, maar raakte dit pas vandaag bekend. Een vakbondstopman zou over Meerstadt gezegd hebben dat 'Meerstadt de eerste NS-topman was die goed gedaan heeft voor de reiziger'. Verder betreurt hij dat 'het Fyra-dossier teveel aan hem is blijven kleven' en dat 'verscheidene ministers maar eens bij zichzelf te rade moeten gaan'.

Dit bevestigt de consensus (nu ja) die ook grotendeels in ons land leeft: de schuld van het Fyra-debacle ligt niet zozeer bij de topmannen van de NMBS respectievelijk NS, maar eerder bij de politiek. Volgens bronnen bij de Telegraaf zou de NS al een tijd besloten hebben om te stoppen met de Fyra. NRC Handelsblad meldt nu echter dat de minister van Financiën het 'allemaal nog even wil aanzien'. Wij wisten dat onze Noorderburen ietwat zuinig zijn wat betreft geld, maar dat het zo erg zou zijn wisten we niet. Een trein die dus 2.019 strafpunten (en dus niet 2.017 zoals eerder door ons bericht) haalt, in plaats van tien en bijgevolg randje 'levensgevaarlijk' genoemd kan worden, gaan we nog even afwachten met af te schaffen want ja, dat heeft ons geld gekost.

En ondertussen duikt er nog pittiger nieuws op; volgens NRC zou de NS-topman in 2003 (!) al gewaarschuwd zijn geweest voor de rommel die Fyra heet. Verscheidene technici meldden toen al dat 'het een drama ging worden'.

Officieel is er nog altijd geen reactie gekomen uit de hoek van de NS of bevoegde ministers. Zij houden vol dat ze afwachten tot het NS-onderzoeksrapport bekend is, en dit ten laatste op 20 juni. Want het rapport van de NMBS was niet duidelijk genoeg zeker?

Oorspronkelijk bericht
Verloop van de dag
Gisteren, op 31 mei 2013 gaf Marc Descheemaeker een persconferentie over de toekomst van de Fyra. Die persconferenties was bijwijlen zo pijnlijk dat het hilarisch werd en zelfs Descheemaeker had dat door: 'Het zou hilarisch zijn moest het niet zo pijnlijk zijn,' sprak de man ergens halverwege zijn presentatie. Want ja, ook CEO's gebruiken Powerpoint voor presentaties, maar dat terzijde.

In de vijfentwintig minuten durende presentatie somde hij alle gebreken van de Fyra op. Alle gebeken hier opsommen zou ons wellicht wat te ver brengen,  dus we sommen de voornaamste op. Voor begeleidend beeldmateriaal kan u terecht op deze site.

Om te beginnen is er de deur die half uit haar hengsels hangt. Laat ons op dit vlak enigszins soepel zijn en zeggen dat dat eventueel per ongeluk kan gebeuren. Een minder vergeeflijke fout is de metalen staaf die bovenaan het dak van de trein helemaal omgeplooid was wegens de luchtweerstand en daardoor gevaarlijk dicht bij de bovenleiding kwam. Descheemaeker verwoordde het, ietwat cynisch (maar daarom niet minder gewaardeerd door ons), als volgt: 'Ik hoef u wellicht niet te herinneren dat in contact komen met 25kV niet aangewezen is.'

Dat er vanonder aan de trein allerhande remkabels loszitten, en dat de metalen plaat onderaan loskwam, dat wist u al. Wat u niet wist, en wat zo mogelijk nog verontrustender is, is dat de NMBS ook het rapport van Mott McDonald, een internationaal ingenieursbedrijf citeerde. Daarin stond volgende passage: "De remmen zijn niet voorzien voor een hogesnelheidstrein." Wij geven toe, die Fyra heeft nu nooit echt aan hoge snelheid kunnen rijden wegens wat mankementen, maar menslief, je zou toch verwachten dat een trein, ook al is het 'een van den Aldi' op z'n minst degelijke remmen heeft.

Ook bijzonder onrustwekkend waren de foto's van een batterijbrand aan het treinstel. Dat is normaal al niet zo gezond - understatement - maar als u er nog bijtelt dat die batterijen in brand zijn gevlogen op Watergraafsmeer, dat is het onderhoudscentrum van de NS, op een moment dat de bewuste trein niet reed en al een hele tijd stilstond... Dan kan je toch niet beweren dat er niets mis is met de trein.

Na onderzoek heeft een Fyra treinstel ook een aantal strafpunten gekregen. Vanaf tien strafpunten mag een trein niet meer rijden omdat hij gevaarlijk is. De Fyra haalde er - u gelooft het niet - 2017 (tweeduizend zeventien!). Het is dan ook meer dan terecht dat CEO Marc de stekker eruit trekt; toch?

v=======v

|Weetje |

v=======v

Ook in Denemarken hadden ze problemen met AnsoldaBreda. Zo waren er eveneens talloze treinen veel te laat geleverd. Later zou blijken dat één van de treinen die aan Denemarken toebehoorden, aan Kaddhafi geschonken is geweest als cadeautje ter ere van zijn veertig jaar aan de macht. Het zal u wellicht niet verbazen dat het Silvio Berlusconi was die de cadeau overhandigde.

Reacties

Blijkbaar niet. De NS, dat zijn de Nederlandse Spoorwegen, reageerden ze op een bijzonder vreemde manier. De NS beweert namelijk dat het nu duidelijk is 'dat de NMBS de Fyra nooit gewild heeft'. Nu mag gerust onze klomp breken, maar als er zo'n fatale gebreken in een trein zitten, is het nogal vreemd van de NS om nu te beweren dat de NMBS de Fyra nooit gewild heeft. Meer daarover verderop onder 'Analyse'.
Deze reactie is geen officiele reactie van de NS. Verschillende bronnen daarentegen meldden wel dat dit het standpunt is van de NS. Officieel luidt het dat de NS het onderzoek wil afwachten, dat midden juni bekend wordt gemaakt... Volgens een Nederlandse journalist voelt de NS zich 'verraden'.
Ondertussen hebben wij enkele Nederlandse krantensites bezocht en daar de reacties doorgenomen. Het merendeel van de Nederlanders reageert daar overwegend tot zeer positief op de beslissing van de NMBS. We citeren: 'Goddank zijn er nog de Belgen die ons met de neus op de feiten drukken.' of  'Dit soort bestuurders met haar op de tanden missen wij in Nederland."

De Italiaanse constructeur AnsaldoBreda beweerde dan weer 'verbijsterd' te zijn dat de NMBS aan 'contractbreuk' doet en zal gepaste juridische stappen ondernemen. Tjaaaah. Daarnaast zijn er 'bepaalde problemen voorgedaan die gemakkelijk opgelost kunnen worden." We herinneren u er graag aan dat AnsaldoBreda ook had gemeld dat alle problemen (op 17 januari) op 3 dagen opgelost zouden zijn. Eén van de voorgestelde oplossingen is overigens om kabels, u gelooft het niet, vast te maken met velcro. Een kind van 2 jaar krijgt dat open...

Analyse

Waarom zou de NS nu beweren dat de NMBS de Fyra nooit gewild heeft? U zou toch denken dat ze evengoed geen levensgevaarlijke trein op de sporen willen hebben? Wel, dat zit zo. De NMBS heeft in haar contract met AnsaldoBreda clausules opgenomen waarmee ze hun geld kunnen terugeisen. Voor de NS ligt dat een pak moeilijker. Zij hebben blijkbaar zo geen clausules en hebben al negen van die ondingen gekocht. De NS moet dus, met of tegen haar zin die treinen rijdende krijgen, want hun geld zijn ze zowiezo kwijt.

Ze voelen zich wellicht verraden door de NMBS omdat het nu uiteraard onmogelijk is, omwille van het publiek maken van de pijnpunten, dat A) de Fyra ooit nog een goedkeuring krijgt om op het Belgische spoorwegennet te rijden en B) ooit nog een mens op die trein wil stappen, ook al zou die uiteindelijk perfect in orde zijn.

Een ander punt is de goednieuwsshow die Descheemaeker en zijn woordvoerder de eerste weken van de Fyra brachten: "Het zijn kinderziekten, dat zal nog wel op te lossen zijn binnen een korte termijn." Een normaal mens moet dan toch al gezien hebben dat het dikken brol is? Een verklaring daarvoor is verschillende keren gesuggereerd zijn: Descheemaeker zou dit hebben gezegd uit respect voor de NS, omdat die nog wel wilden doorgaan met de Fyra, om bovengenoemde redenen. Critici beweren dan weer dat Descheemaeker vooral alle schuld van zich af wil schuiven.

Opinie

Wij vinden dat in dit dossier Descheemaeker grotendeels lof verdient. Hij durfde het aan om onverbloemd de waarheid over de Fyra naar buiten te brengen. In Terzake gisteravond herhaalde hij nog eens dat hij tegen de politieke druk slechts drie Fyra's had gekocht; de Belgische politiek wilde hem er meer doen kopen. Descheemaeker heeft duidelijk gecommuniceerd en zich grotendeels aan zijn woord gehouden (als er binnen drie maanden niets opgelost is, zeggen we het contract op). Wij waarderen dat ten zeerste, en hopen oprecht dat de beste man CEO van de NMBS kan blijven na de fusering... Maar we vrezen ervoor, want de politiek zit daar voor iets tussen en tja, die is not so amused dat Descheemaeker de schuld bij hen legde.

Wij willen overigens niets insinueren, maar Guy Verhofstadt was premier in de tijd dat de Fyra-deal beklonken werd.
Update 3 juni: enig onderzoek heeft uitgewezen dat ten tijde van de Fyra beslissing Etienne Schouppe (CD&V) bevoegd was voor de NMBS, en dit onder premier Guy Verhofstadt.