Nieuwswebsites anno 2014

De millennial heeft het niet gemakkelijk. Hij wordt verweten de attention-span van een goudvis te hebben, hij zet door zijn veranderend kijk-,luister- en leesgedrag alle gevestigde waarden op zijn kop, en hij gooit dan nog overal Engels tussen ook. Maar hoe gaan de gevestigde waarden daarmee om?
 Vandaag: Nieuwswebsites


De tijd dat nieuws voor de eerste keer vernomen werd op radio, tv of in de krant is lang voorbij. Nieuws wordt meer en meer bekend gemaakt via Twitter of Facebook (denk maar aan de updates rond de regeringsvorming uitgaande van het koningshuis) en niet via traditionele persberichten. Bijgevolg zal een krant meer en meer moeten inzetten op duiding, analyse en achtergrond en minder op het verspreiden van nieuws an sich. In ons vorig artikel hebben we deze problematiek al kort geschetst, en opgemerkt dat het vooral de kranten zijn die duiding en analyse bieden die erop vooruitgaan. En inderdaad, cru gesteld biedt een abonnement op kranten zoals (maar niet uitsluitend) Het Laatste Nieuws en Gazet van Antwerpen geen echte meerwaarde op de gratis krantenwebsite zelf of een gratis nieuwssite. Vandaar dus dat inkomsten uit advertenties meer en meer een noodzaak wordt.

Vandaag vragen we ons af of gratis nieuwswebsites een bedreiging vormen voor krantenwebsites en dan in het bijzonder de websites van populaire kranten (het gebruik van de term niet-kwaliteitskranten zou ons wellicht iets té kwalijk genomen worden). Immers, gratis nieuwswebsites hebben bijna nooit de neiging om enige vorm van duiding of analyse te voorzien. Als we even kort overlopen: op deredactie.be is af en toe een spoor van duiding te vinden, vooral in de vorm van een Factcheck en een immer aanwezige Ivan De Vadder. Heel af en toe is er zelfs sprake van een redactionele column (!) maar die is dan vooral om te benadrukken hoe geweldig ze wel niet zijn (zie bijvoorbeeld de column over het niet uitzenden van de onthoofdingsvideo's. Dat is één lange uitleg om de morele superioriteit van de VRT aan te tonen.). Op de site van VTM Nieuws is, en u moet niet eens doen alsof u dat verbaasd, analyse en duiding al helemaal uit den boze. Op de site van Knack eigenlijk ook, met hier en daar wel een opinie-bijdrage, soms zelfs van een gezaghebbende stem. Op Newsmonkey tot slot is tussen de wildgroei aan Buzzfeed-achtige artikels (12 dingen die elke student herkent, 8 dingen die in elk lijstje dat begint met 8 dingen moeten voorkomen,...) wel een artikel of twee per dag te vinden dat wij zouden durven bestempelen als kwalitatief, en zelfs meer als je ook de ruimtes voor vrije tribunes voor iedereen meerekent.

Maar in hoeverre zijn die nieuwswebsites een bedreiging voor kranten(websites)? Om dat te onderzoeken hebben we allereerst wat cijfermateriaal nodig. Hoe vaak worden de websites van kranten bezocht in vergelijking met de gratis nieuwswebsite van de VRT, deredactie.be en met de gratis nieuwswebsite van VTM, nieuws.vtm.be. Allereerst valt op dat zulk cijfermateriaal amper beschikbaar is.Via de CIM kunnen we toch over een enkele cijfers beschikken. Voor de eenvoudigheid en bij gebrek aan beter beschikbaar cijfermateriaal vergelijken we het absoluut aantal bezoeken en het gemiddelde aantal pageviews per bezoek voor één week gedurende de week van 1 tot 7 september 2014. Cijfers van bezoeken zijn in duizendtallen.

Absolute bezoeken van nieuwswebsites in duizendtallen. Bron: CIM
Periode 1-7 september 2014

Gemiddeld aantal pageviews per bezoek.
Gebaseerd op totaal aantal pageviews gedeeld door aantal bezoeken. Bron: CIM
Periode 1 - 7 september 2014

 Uit deze cijfers volgen een heel aantal opvallende tendenzen:
- De nieuwswebsites van de tv-zenders zijn geen bedreiging, laat staan een gevaar, voor de krantenwebsites. Hun bezoekersaantal is ongeveer vier keer kleiner dan dat van de populaire kranten, en mensen lezen dan ook nog eens minder artikels op hun website.
- De redelijk recent opgerichte site Newsmonkey is populairder dan de site van VTM Nieuws maar heeft gemiddeld minder dan twee pageviews waardoor VTM Nieuws uiteindelijk meer page views krijgt dan Newsmonkey. Op de site van VTM Nieuws worden dus meer artikels effectief gelezen.
- De bezoekcijfers van krantenwebsites stemmen niet overeen met het aantal abonnees van de krant. Zo heeft Gazet van Antwerpen meer lezers dan De Standaard maar heeft De Standaard driemaal zoveel bezoekers op zijn website als Gazet van Antwerpen. Een verbazingwekkend onpopulaire website vergeleken met de oplage van de krant.
- De website van het weekblad Knack is opvallend populair.
- Clickbait werkt, getuige het hoge aantal pageviews per bezoek op sites zoals hln.be en nieuwsblad.be. Merk ook het relatief hoge aantal pageviews op de website van De Tijd op: hieruit kan je concluderen dat mensen die betalen voor artikels langere tijd op de website vertoeven en/of meer artikels lezen.
-Newsmonkey profileert zichzelf, en we citeren even letterlijk zodat u ons nog serieus kan blijven nemen, als een 'rebelse, onafhankelijke actuasite voor de change generation' en heeft 'hapklare artikels over jouw leefwereld'. We zouden daaraan durven toevoegen: 'die dan ook niet echt gelezen worden.'

Een tweede vraag die gesteld zou kunnen worden is hoe invloedrijk sociale media zijn op de bezoekcijfers van nieuwswebsites. Daartoe hebben we natuurlijk eerst het aantal likes op Facebook en het aantal volgers nodig. Gelukkigerwijze hebben wij die voor u in een handig staafdiagram gegoten.

Aantal likes en volgers van nieuwswebsites. Bron: Facebook & Twitter
Data verzameld op 13 september 2014

Deze cijfers zijn, als u het nodige gevoel voor dramatiek aan de dag legt tenminste, bijzonder schokkend. Ten eerste, er van uitgaande dat De Tijd vooral lezers heeft die tot de groep der serieuze mensen kan gerekend worden, valt op dat er vooral op Twitter serieuze mensen zitten en niet zozeer op Facebook. Die veronderstelling wordt gestaafd door het absurde succes van Het Nieuwsblad en Het Laatste Nieuws op Facebook, en het uitblijven daarvan op Twitter. Ook opvallend is dat De Standaard een zeer groot aantal volgers op Twitter heeft, terwijl De Morgen, een krant grosso modo gelijkwaardig aan De Standaard er amper heeft.

Een andere vaststelling is dat, uitgaande van het feit dat op Facebook en Twitter een jong publiek zitten, Newsmonkey die groep bijna niet bereikt: hun aantal volgers en likers is zelfs kleiner dan die van het VTM Nieuws. Ook opvallend is dat die laatste veel meer mensen bereikt op Twitter dan Het Nieuwsblad en Het Laatste Nieuws, iets wat ons, zeker met het aantal bezoeken op de website in het achterhoofd, enorm verbaasde.

Maar waar we aanvankelijk niets van begrepen is waarom De Redactie zoveel meer succes heeft op Twitter als op Facebook. Tot we merkten dat de content van De Redactie die op Facebook verschijnt enorm verschilt van de content die op de Twitterwall verschijnt. Terwijl zowat alles op Facebook als clickbait bestempeld kan worden, is de toon van het nieuws op Twitter toch wel wat zakelijker. Het doet onze vermoedens sterken dat er op Twitter toch een heel ander soort publiek zit dan op Facebook, en de cijfers hierboven bevestigen die ook grotendeels, behalve De Morgen, wiens aandeel Twittervolgers liefst wat hoger had mogen zijn om de eventuele correlatie tussen (en nu gaan we wellicht te ver) IQ en het sociaal medium aan te tonen. Of allicht misschien wie weet is De Morgen wel totaal niet goed bezig...

Conclusie: Nieuwswebsites zijn amper een bedreiging voor papieren kwaliteitskranten. De concurrentie speelt zich vooral af tussen de websites onderling en de papieren versies van de populaire kranten. Zolang er geen kwalitatieve gratis nieuwswebsite komt, lijkt ons het succes van de papieren kwaliteitskranten verzekerd, tenzij de krant zelf kwalitatieve stukken gratis beschikbaar gaat maken, zoals uiteengezet in ons vorig artikel.